Satire og hån «up to date”

For ein gamling som meg, så er det stadig noko nytt å læra, og på nytt er det Dagen som er “læraren» min. Høyr berre her:

Jødiske Eliana (26) har forsket på antisemittiske “memer”.

Faksimile frå artikkelen i Dagen.

Den yngre generasjon I huset drog på smilebandet og gav meg ein leksjon om «memer». Seinare leita en på internett og fann at noko norsk omsetjing av ordet, ikkje finst. Endå. På engelsk derimot vert det sagt at dette er «unit of cultural information».(i)

 
Og så opna ei ny verd seg for meg etter kvar som eg «reid på bylgjene» - surfa. Vel, eg har sett dungevis at slike bilete og snuttar før, men aldri tenkt over at dette fenomenet hadde eit eige namn, eller effekt memane kunne ha på meg og andre.

Eliana Hercz derimot har teke føre seg anitsemittiske memer og laga ei masateroppgåve om emnet. Dagen sin artikkel s. 10-11 i utgåva for 17.12.21  informerte om arbeidet hennar, og samstundes kom eg på skulebenken for nokre timar. Heimekontor med internett og innput frå «ungdomen» lærde meg noko nytt. Det eg til no hadde oppfatta som uskuldige vitseteikningar (- då ser de kor uvitande er har vore), kan vera blodig og illmeint alvor. 

Masteroppgåva  byggjer på intervju Hercz har gjort med ei rekkje menneskje for å kartleggja deira reaksjonar på antisemittiske memer. «Målet med oppgaven var å vise hvor enkelt humor unnslipper vårt kritiske filter.  Memes kan ufarliggjøre skadelig innhold, slår Hercz fast», skriv Dagen.

Og ho fann at informatene spontant kunne humre eller trekke på smilebåndet av noen av memene før reaksjonene over det antisemittiske innholdet slo inn. Ut frå det ho fann, meinar ho at memene «påvirker mennesker i større grad enn de er klar over».

I stykket finst det ein referanse til Institutt for Samfunnsforskning som i 2019 laga ein rapport om antisemittisme på Internett og i sosiale media. Dei fann fem grupper i samfunnet der antisemittisme er meir utbreidd enn elles: i «ytre høyre, ytre venstre, konspirasjonsmiljøer, muslimske miljøer og kristne miljøer» (ii)

«Det er jo bare en spøk»

Denne underoverskrifta viser til orsakinga mange kjem med når dei opplever vitsar og liknande som er for grove eller upassande. Hercz meinar det er for lite snakk i samfunnet om at «alt er lov i humorens ånd».
Ho er ikkje åleine om å etterlysa ein debatt om kva som bør vera lovleg humor i landet vårt. Både satiren og memene kan bryta ned både respekt og empati for og med det eller dei som er «anleis». Og, som eg var inne på i førre blogg, endrar samfunnet sin måte å tenkja og handla ut frå. Det heile er spørsmål om kva samfunn me ynskjer i framtida, eit med empati og respekt for medmenneskje, eller eit der det er fritt fram å såra og drepa gleda og livsmotet til andre berre «eg og dei som tenkjer slik eg gjer», meinar det?
Burde ikkje hundreåret som ligg bak oss, ha lært oss at me er på ville vegar?

(i) Frå same artikkelen.                                                                                                                                  (ii) Dette sitatet  m. fl. er frå s. 11 i artikkelen. Andre er frå side 10.

--------------- 

Det er ikkje lov å kopiera noko frå denne bloggen uten skriftleg løyve frå meg.