Me skal ha respekt for det heilage

I forrige innlegg siterte eg noko Paulus skreiv til sin åndelege son Timoteus. Der skriv han om «Dei heilage skriftene» som var «Tanack», - det som på grunn av ei feilomsetjing har fått namnet «Det gamle testamentet». 

Jesus sa: «For sanneleg seier eg dykk: Før himmel og jord forgår, skal ikkje den minste bokstav eller ein einaste prikk i lova forgå, før det har hendt alt saman». (Matt 5:18). Her snakka han om Loven eller Toraen. Dette seier oss at medan himmel og jord skal gå til grunne ein dag, skal Guds Ord vara evig.
No har me i tillegg til Tanack (GT), «Den nye pakt» som er siste del av Bibelen, kalla «Det nye testamentet» (NT). 

På engelsk finne me endå denne tittelen

For meg – og uten tvil for mange andre, er heile Bibelen ei heilag bok. Gjennom den talar Gud til oss og gjev oss evig liv inn i vårt daglege. Ja, Paulus seier at «Ordet» er «levande» (Heb.4,12). Peter vitnar om at me vert frelste ved Gods Ord «som er levande og vert verande». (1.Pet.1,23).

Guds heilage Ord

Nynorskordboka (i) skriv at heilagt er noko «som er knytt el. vigd til el. står nær guddomen; opphøgd over alt verdsleg; guddommeleg; som er føremål for religiøs vørdnad el. dyrking; ukrenkjeleg».

At Bibelen er heilag, har vore det tradisjonelle synet heilt frå den aller første kristne tid. Det er på den bakgrunnen at kongar og andre som skulle innsetjast i viktige embete, måtte lova truskap med handa på Bibelen. Boka var heilag, og dei som avla eid, kunne ikkje bryta eiden uten å koma under Guds dom.

I Exeter, England, godtok loven at jødane kunne avleggja eid med handa på Toraen, slik dei kristne i landet gjorde det med handa på Bibelen. Begge bøkene var heilage og kunne derfor fungera på same måte etter deira lov.

Om det finst liknande praksis i andre religionar, veit eg ikkje, men både hinduismen og muhameda-nismen har sine heilage bøker som dei set svært høgt. Det er bøker som er heilage for dei, og uansett kva eg meinar, så pålegg Bibelen meg å respektera deira kjensler.

«På dette kviler heile lova og profetane»

Ein jødisk skriftlærd spurde Jesus om kva som var det største i Toraen, og fekk dette svaret: «Du skal elska Herren din Gud av heile ditt hjarta og av heile di sjel og av alt ditt vit. 38 Dette er det største og det fyrste bodet. 39 Men eit anna er like stort: Du skal elska nesten din som deg sjølv. 40 På desse to boda kviler heile lova og profetane.» (Matt 22:37-40)

Tidlegare hadde Jesus lært folket: «Difor, alt det de vil at menneska skal gjera mot dykk, skal de òg gjera mot dei! For dette er lova og profetane». (Matt 7:12).

Ut frå dette er kjærleiken til Gud, og kjærleik til våre medmenneske sett opp ved sida av kvarandre. Gud elskar oss, og me skal elska oss sjølve slik at me oppfyller «lova og profetane». Det var Tanack (GT) for dei den gongen. For oss i dag er det heile Bibelen. 

Jesus ord betyr enkelt at når me skadar eller sårar andre menneskje, går det og ut over oss sjølve. Om ikkje dette kjem til synes med det same, vil me før eller seinare hausta det me sjølve sådde. (Gal. 6,7). Om ikkje før, så når me står for Guds domstol. (Op. 22,12).

Muslimane si heilage bok

Norsk lov er synd mot Guds Ord.

Guds Ords dom gjeld dermed også brenning av både Bibelen, koranen og andre bøker som vert rekna for heilage. Slikt er synd, og all synd vert lønna med døden. (Rom. 6,23a).

Skilnaden på bibelsk og muslimsk lovgjeving

Den store forskjelen mellom Bibelen si lære og Koranen si lære, er ikkje at det er synd å brenna det som heilage for andre. Skilnaden er berre kvar og når dommen kjem.

Bibelen lærer oss at alle menneskje ein dag skal fram for Guds domstol og dømmast etter sine gjerningar.(Opb.20,13d). På det nivået er dommen evig. Der er ingen veg tilbake og ikkje høve til å angra. Men Gud kan og dømma oss med me lever her på jorda, enten me trur det eller ikkje. (ii)

For muslimane er koranbrenning grunnlag for dødsstraff her på denne jorda. Det vekkjer sinne og raseri slik me har sett mange døme på siste tiåra.

At blasfemiparagrafen vart stroken, er ein skamplett i moderne lovgjeving

For meg er blasfemiloven og retten til å håna, spotta og øydeleggja det som er heilagt og kjært for andre, uetisk og – som me ser, synd etter Guds Ord. Ja, det er ein arv frå Stalin-regimet der religionen var «opium for folket». Statsapparatet med både lovgjeving og opplæring,  vart brukt for å øydeleggja alt som hadde religion og religiøse kjensler å gjera. 

Som bibeltruande, støttar eg muslimane sine protestar mot koranbrenning, og som dei, er eg og overtydd om at denne synda – som alle andre andre synder, ligg under Guds dom. Men eg støttar ikkje bruk av vald mot menneskje som gjer slikt.

Muslimske land og einskild-personar må gjerne slutta å handla med land som tillèt brenning av Koranen. Dei er i sin fulle rett. Landa må og gjerne bryta diplomatiske band med land som tillèt skjending av deira heilage bok. Så langt har eg ikkje problem med å stå bak deira krav om lovendring.

Eg er derimot ikkje eining når dei vil drepa menneskje som gjer slike ting. Ut frå det min Bibel lærer meg, høyrer den dommen Gud til. (Rom. 2,6).

-----------------
(i) «Nynorskordboka. Definisjons- og rettskrivingsordbok». Det norske samlaget, Oslo 1986, s.266.
(ii) I etikken, vert dette kalla «konsekvensetikk», t.d. slik Kant la det ut.

................. 

Det er ikkje lov å bruka bilete eller tekst frå denne bloggen uten skriftleg løyve frå meg.

Bibelen, Guds Ord

Bibelen, slik me i Noreg har han, er ei samling av 66 bøker og brev. (i) Dei vart nedskrivne gjennom rundt rekna 1500 år. Me veit ikkje korleis dei originalt var delte i avsnitt, men i ettertid har alle bøkene vorte delte i totalt 1189 kapittel og 31173 vers. (ii) Det vert slik lettare å finna ulike avsnitt og sitat, men samstundes vert teksten oppdelt på ein unormal måte, og samanhengen versa står i, er vanskelegare å få med seg. 

Ordet «Bibel» har opphav i det greske «Biblia», og er eit ord i fleirtal som kom i bruk rundt år 400. Dette gjekk så over til «Bibelen», som i eintal bestemt form er namnet på ei bok som inneheld alle dei 66 skriftene.

Det bibelske panorama startar med skapinga i Genesis, 1. Mosebok 1.1, og går gjennom alle bøkene fram til Johannes Openberring 22,21. Første delen, det me til vanleg kallar «Det gamle testamentet» (GT), har 39 bøker som er den jødiske Bibelen «Tanach», (iii) men vårt GT føl ikkje den originale rekkefylgja i skriftene, og heller ikkje den originale inndelinga av bøkene.(iv)

Det nye testamente (NT) med sine 27 bøker og brev fekk namn på grunn av ei feil omsetjing i Vulgata (v). I 2. Kor.3,14 brukte dei ordet «testamente» i staden for det originale «pakt». (vi) På grunn av den feilen har Bibelen i kunstig oppdeling som ber namnet «Det gamle og det nye testamentet» (GT og NT).
Mange meinar denne feilen ikkje spelar nokon rolle, noko eg er ueinig i. Grunnen er at dei to orda har vidt forskjelleg meiningsinnhald. Dei representerer vidt forskjellege kulturelle og historiske tradisjonar. Dermed går vesentlege element i Guds tanke bak «den nye pakt», tapt.

Den jødiske paktstradisjonen var knytt til ofring og blod. Ved paktsinngåing vart det presentert eit offer, til dømes i 1. Mos.15 der Abraham og hans ætt får lovnaden om landet, - det området som Balfour-deklarasjonen viste til i 1917. Ved inngåing av den pakta vart det drepe tre dyr og to fuglar, noko som symboliserte at den som bryt pakta, skal døy.

Vart «testemente» valt i staden for «pakt» på grunn av jødehat?

Spansk-hebraisk Tanach

Så langt eg ser det, er ordet «testamente» ikkje-eksisterande i GT. I norsk Bibel finn me det berre i Hebr. 9, 16-17, og er eit omsetjing det bør setjast spørsmålsteikn ved.(vii)

«Vulgata» er namnet på ei omsetjinga av Bibelen til latin knytt til Hieronimus ca. år 600. Den bygde på ei omsetjing frå rundt år 400, knytt til Origenes. Namnet «Vulgata» betyr «Den vanlege (underforstått: omsetjinga)». Den første boka Gutenberg trykte, var eit eksemplar av Vulgata.

Eit anna punkt som det er viktig å ha i mente her, er at både Origenes og Hieronymus var kjende kyrkjelege leiarar som stod sentralt i læra om at «Gud har forkasta jødane». Det var ein tradisjon der ein finn utsagn som at jødane er: «slangar, Judasar, deira salmar og bønner er som esel som skrik», «slangeavkom, hatarar av alt godt», «Jødar er uforbederlege mordarar, besette av Djevelen…», «Gud har forkasta jødane» og «Gud har alltid hata jødane».

Kor mykje slike tankar påverka ordvaldet når dei skulle omsetja jødiske tekstar, er uråd å slå fast, (viii) men å tru at omsetjingane deira ikkje var påverka av deira haldningar, er heilt utenkeleg!

Den gamle pakt

GT omtalar ei rekkje pakter. Den viktigaste er den som Gud inngjekk med Israelsfolket på Sinai (2. Mos. 19,3-8). Denne altoverskyggjande pakta er det som vert kalla «Den gamle pakt». Den bygde på dei ti bodorda Gud hadde skrive på steintavlene Moses fekk, men inkluderer i realiteten alle lovbod og ordningar som me finn i Toraen eller Mosebøkene. 

Israelsfolket, slik me les i 2. Mos. 19,8, sa: «Alt det Herren har sagt, vil vi gjera». Denne og liknande lovnader går att fleire stader, men trass i store ord og fine lovnader, oppfylte ikkje folket sin del av pakta. Det innsåg Moses og før han døydde (ix). 

Kva var Guds plan til frelse for eit syndig og ulydig folk? Jau, det var ved eit offerdyr som døydde for dei, slik 3. Mosebok eller «Leviticus» lærer. Ved blodet frå offerlammet på den store soningsdagen, vart folket og heilagdomen reinsa for synd (x). Det skjedde fordi dei trudde og gjorde det Gud hadde sagt dei måtte gjera. Berre slik fekk dei tilgjeving for syndene og Guds signing over seg og sin nasjon.

Den nye pakt

Sterns omsetjing av NT

Den nye pakt byggjer på Toraen (eller Mosebøkene). Ho (pakta) fører oss inn i oppfyllinga av det som den gamle pakt symboliserte og proklamerte. 

Bibelen fortel oss at ingen kan oppfylla lova og verta frelst på den måten. Derfor seier Paulus i Gal.3: «Og at ingen vert rettferdiggjort for Gud ved lova, det er klårt, for: Den rettferdige av tru, skal leva. 12 Og lova har ikkje noko med tru å gjera, men der heiter det: Den som gjer det, skal leva ved det.» (v.11-12)

Som i GT, opna Gud ein annan frelsesveg enn den ved Loven. Det er frelsesvegen syndofferet på den stgore soningsdagen opna. Det peikte fram mot Jesu død på Golgata. 

I GT var det menneske sjølve som utførde offer-handlingane og valde ut offerdyra. I NT er det Gud som står for heile prosessen: Som offerlammet (Johs.1, 36), som øvstepresten som bar fram offeret (Heb.6,20), og blodet som reinsa for all synd (1. Joh. 1,7), osv.

Viktig å samanlikna tekstane

Burde Bibelen si deling i «testamente» skifta ut?

Eg meinar det. Me hadde tent på å bruka dei namna Bibelen originalt brukte. Det ville gjeva oss ein naturleg samanheng i gudsopenberringa frå start til slutt. Delinga, slik det står no, er eit unaturleg skilje

Kan dette vera ein av  grunnane til at mange ikkje les GT? Eg vågar å seia det slik: Den som ikkje les heile  Bibelen, manglar grunnlaget for Jesu fødsel og død på denne jorda. Tanach (GT) var fundamentet hans liv og teneste bygde på:

«Men bli du verande i det du har lært og er overtydd om. For du veit kven du har lært det av, 15 og heilt frå barndomen kjenner du Dei heilage skriftene, som kan gjera deg vis til frelse ved trua på Kristus Jesus. 16 Heile Skrifta er innanda av Gud og nyttig til lærdom, til overtyding, til rettleiing, til oppseding i rettferd, 17 så Guds menneske kan vera fullkome, dugande til all god gjerning.» (2.Tim 3:14-17)

Peter med sine sterke personlege opplevingar, vitnar: «Og dess fastare har vi profetordet, som de gjer vel i å akta på. Det er som ei lampe som lyser på ein mørk stad, til dagen lyser fram og morgonstjerna går opp i hjarto dykkar. 20 For fyrst og fremst veit de dette, at ikkje noko profetord i Skrifta er gjeve til eiga tyding. 21 For aldri har noko profetord vorte til ved menneskevilje, men dei heilage Guds menn tala drivne av Den Heilage Ande.» (2.Pet 1:19-21).

«Dei heilage skriftene» og «profetordet» dei skriv om, er Tanach eller GT.

Desse to døma viser kor avgjerande Tanach (GT)  var for dei første truande! 

Er det grunn til å tru at det er mindre viktig for oss i dag?

------------------
(i) Katolske kyrkjer har med «Dei apokryfiske bøkene». Deira "Bibel" har derfor 73 bøker.
(ii) Dette kan variera i enkelte språk og omsetjingar.
(iii) Vert og skrive «Tanakh».
(iv) Den hebraiske TANACH, har 24 bøker fordi dei 12 små profetane er ei bok. Samuelsbøkene, kongebøkene og krønikebøkene var heller ikkje delte i to bøker som i våre Biblar: 1: Toraen (Mosebøkene), 2: Profetane: Josva, Domarane, Samuelsbøkene, Kongebøkene. Jesaja, Jeremia, Ezekiel og Dei tolv små profetane, og 3: Skriftene: Salmane, Ordtøkja, Job, Høgsongen, Ruth, Klagesongane, Preikaren, Ester, Daniel, Ezra, Nehemia og Krønikebøkene.
(v) Omtalt m.a. i «Bibelsk oppslagsbok» som vart utgjeven av Karmel-instituttet, Oslo 1949. Oppslagsord «Bibelen», s.197.    

(vii) Dei messianske omsetjarane («Tree of Life Version» og Sterms «Jewish New Testament») brukar begge ordet «covenant» eller «pakt».
Tyndals Bibel (NLT 2013) brukar order «will» (= testamente), men har fotnoten: «Or covenant» på Heb. 9,16,a. Om Heb. 9, 16b står det: Or «Now, when someone makes a covenant, it is necessary to ratify it with the death of a sacrifice».
Norsk studiebibel, (1998) skriv under avsnittet «pakt» s. 1758: «I NT brukes ordet diatheke (ref.1103) for «pakt». I profangresk betyr dette ordet nærmest «testamente», men i NT får det sin betydning fra GT.»
Bibelen Ressurs har denne fotnoten til Heb. 9,16: «Testamente er det samme ordet som er oversatt med pakt i v. 15.Det betyr et lovfestet testamente. Før bestemmelsen i et testamente kan settes ut i livet, må han som satte det opp dø». Denne tankegangen kjem frå ein ikkje-bibelsk samanheng. Han har ingen parallell i den den pakts- og offerpraksisen som GT viser oss.
(viii) NT, kanskje bortsett frå Lukas sine to bøker, var skrive av jødar og bygde på GT sin tankegang.
(ix) Jmfr. 5. Mos.28 m. fl.
(x) 3. Mos. 16.

Merknad: I bloggen min brukar eg normalt Norsk Bibel i nynorsk omsetjing. Der eg brukar andre omsetjingar, står det i teksten.

------------

Det er ikkje lov å bruka Bibele eller tekst frå denne bloggen uten skriftleg løyve frå meg!

Litt oppsummering...

 

Turen til Auschwitz var ei oppleving. Det same var møtet med jødane i Exeter, England, og kunnskapen om jødisk aktivitet i Sør-Vest-England. 

Ein viktig stad for jødar..

No kjenner eg på meg at det er tid til å skifta tema, i alle fall for ei stund. Eg vil derfor til slutt gjeva deg ein litt strø-informasjon frå deltakinga på dei jødiske dagane i gamlebyen i Krakow. Samstundes som eg vitja konsentrasjonsleirane, føregjekk den 32. jødiske kulturfestivalen i byen. Namnet på festivalen , «Ruah» (i), var ein invitasjon i seg sjølv.

Omvising i det jødiske kvarteret

Trass i at deltakarlista var full, fekk eg vera med. Omvisaren, Agi Legutko (ii), er polsk jøde, men visste det ikkje før ho kom i kontakt med jødar i USA! Familien hadde gjort alt dei kunne for å gøyma og gløyma røtene sine, sa ho, - slik mange jødar gjer det rundt om i verda. 

Som guide var ho suveren, ikkje berre med kunnskapen me fekk, men og varmen i det ho fortalde oss.

Kazimierz

Kva tid jødane busette seg i dette Polen, er uvisst, men første gongen ordet Krakow er nemnt, er i eit jødisk skriv frå – eg trur ho sa - rundt år 900.Det jødiske kvarteret i Krakow, Kazimierz, har heile 7 synagogar. Den første synagogen vart bygt av tsjekkiske jødar som hadde rømt hit etter ein pogrom i heimlandet. Den synagogen ligg sentralt i bydelen, og inneheld det jødiske museet i dag.

Grava til ein kjent rabbi

Kor mange jødar det er i byen no, fekk eg ikkje med meg, men det skal ha vore 8-10 forskjelleg grupperingar, og dei låg delvis i strid med kvarandre. I verste fall var det einaste dei var samde om, at dei aldri skulle setja føtene sine i den andre flokken sin synagoge, sa guiden.

Den jødiske gravplassen

Ved ein av dei eldste synagogane, ligg den jødiske gravplassen. Det første eg reagerte på, var at dei fleste gravsteinane hadde blekk-tak. Forklaringa på det var at i sovjet-tida låg det ein fabrikk i nærleiken. Den spydde ut så mykje syrehaldig røyk at regnet løyste opp støttene på gravene!

Å be døde om hjelp

Dei fleste veit at i Klagemuren er det normalt å putta små bønnesetlar inn mellom steinane. Det eg ikkje visste, var at det og er vanleg å leggja bønnesetlar på gravene til gamle rabbiar. Slik ber folk den døde om hjelp for å få bønnesvar.

Å leggja stein på grava

På mange av gravstøttene var det lagt steinar. Guiden sa at dette brukte folk for å visa at dei framleis hugsa på sine kjære. Det er og ein retning i jødedommen som trur at når menneske døyr, fer ein del av det bort, og den andre delen vert verande i grava. Når dei så høyrer dunke-lyden av steinar som vert lagt på grava, veit dei at dei ikkje er gløymde!

Den mest kjende jøden i Polen, budde i Krakow

Moses Isserles, ein av dei viktigaste lærarane innan askenasismen, budde på skrå over plassen frå det jødiske museet. Han sat ofte i kammerset øvst oppe i huset og las eller skreiv utover kveldane. Folk var vande med å sjå at det brann lys der oppe, og opplevde det som ein tryggleik.

Spennande undervisning om jødisk tradisjon

Då han døydde i 1572 og rommet vart mørkt om kveldane, gjekk tilhengjarane opp og kveikt lys til minne om «the ReMA» som dei kalla han. Det vart ein tradisjon.

Askenasisk foredrag med simultantolking

Det eg oppfatta som det sentrale i denne kulturveka, var eit foredrag med tittelen «Ruah». Foredraget starta og slutta med at det vart blåse i «shofar» (iii).  

Foredragshaldaren, visstnok ein velkjend lærar mellom jødane, snakka om mellom anna Moses Isserles. Det har vorte skrive mange bøker og tolkingar av det Isserles skreiv, og til sjuande og siste må den enkelte av oss laga vår eiga tolking eller forståing av Toraen, sa han.

Kunstkafe med god kaffi...

Ariel, jødisk restaurant med norsktalande kelnar

I ein tidlegare rabbinars hus ved museumsplassen, ligg restauranten «Ariel». I tillegg til god mat og ein kelnar som snakka norsk, har huset ei imponerande kunstsamling. Første gongen eg var der, sat eg ute. Seinare, då eg måtte venta ei stund og ville skriva notatar, fekk eg servert kaffi inne. Det var ei sann å oppleving å sitja med kaffikoppen og studera dei gamle, ærverdige kunstverka!

Jødisk filmpresentasjon av Auschwitz – Birkenau

Det siste me rakk å vera med på i Krakow, var ei filmframsyning på ein jødisk skule i bydelen. Nokre jødar (iv) hadde søkt om lov til å laga ein informasjonsfilm om Auschwitz-Birkenau som kunne visast rundt om i verda. Innspelinga vart stoppa av koronaepidemien. Seinare, etter mange om og men, hadde dei fått 48 timar til å gjera opptaka. Filminga vart gjort i 360 grader så med briller kunne me snu hovudet og sjå rundt oss nett som då me gjekk i dei reelle leirane.

Ein av guidane på museet, ein ung mann kledd som ultra-ortodoks jøde, presenterte staden og tok oss med rundt. Me sat med VR-briller og såg oss «omkring» etter som han forklarde. Grunnen til at jødane hadde sett i gang prosjektet, var at medan «folk flest kjem berre for å sjå», betyr leirane og det som hende der, så uendeleg mykje meir for jødane. For dei er leirane ein gravstad og ein stad å minnast alle dei som misste livet her. 

Men og for oss ikkje-jødar, gav denne filmen noko av det me sakna dagen før under omvisinga i sjølve leirane.

Det gjorde godt….

-------------------------------------------
(i) Truleg askenasisk skriveform. Det vart uttalt som det hebraiske «ruach», som tyder «Ånd». Den heilage Ande heiter til dømes «Ruach HaKodesh». (Ruach = ånd; «Ha» = bunden artikkel = den; «Kodesh» = heilag/e).
(ii) Det kan vera at det er skrive feil.
(iii)  Ordet vart ofte omsett med «bukkehorn», men kan vera horn av forskjellege dyr, slik eksemplet i broskyren for festivalen viser.
(iv) Ho som presenterte filmen og arbeidet, heitte Cohen til etternamn.

-----------------

Der ikkje lov å bruka tekst eller bilete frå denne bloggen uten skriftleg løyve frå meg.

 

Anti-nazistiske karikaturar med eit skeivt smil

Etter å ha arbeidd med trist stoff i mange blogginnlegg, er det på tide å koma med noko anna. Kanskje ei lita, underfundig barnebok eg var så glad i då eg var liten, kan vera verd eit blogginnlegg?

I samband med vitjinga i Schindlers fabrikk / museum, oppdaga eg den polske illegale pressa sine teikningar. Det var enkle strekar som sa meir enn mange, lange tekstar. Noko liknande har eg ikkje høyrt om i den norske illegare pressa, men så har eg heller ikkje lese mykje om emnet.

Snille og godtruande Snorre Sel

Boka «Snorre Sel», med underteksten «En fabel i farger for barn og voksne», dukka opp i 1941 på John  Griegs Forlag.  Forfattar og teiknar Frithjof Sælen var fødd i Bergen, men flytta til Oslo og jobba med reklame. Då krigen kom, vart han med i motstandsrørsla og arbeidde i Milorg fram til han måtte rømma til England i 1944.

Det var ein gong…

Slik startar alle riktige eventyr. Det gjer eventyret om Snorre Sel og.  Han er ein liten, truskuldig fyr i ei kald verd. Faren hadde kome «bort på sjøen» (i), fortalde mora. Ho prøvde å oppdra Snorre så godt ho kunne, og bad han vera forsiktig. I nærleiken budde to måsar, Sving og Svang, men mora likte dei ikkje. Ikkje dei andre måsane heller, for dei var nokre «flaksefantar».

Snorre hadde ein snill onkel, kvalrosen Bart, som var  «full av spekk og morsomme historier». Han og prøvde å oppdra den vesle sel-guten. Særleg var det isbjørnen Brummelabb  og spekkhoggaren Glefs han måtte passa seg for.

Men Snorre Sel lika å spegla seg i den blanke isen, leika med dei andre småselane, eller berre drøyma seg vekk. Dei to flygande flaksefantane Sving og Svang prata med han og lokka han så han nesten hamna i klørne til Brummelabb.

Men Sving og Svang gav seg ikkje, og tilbaud han til Glefs som og ville ha sel til middag.

Og resten av forteljinga ?

Den får du lesa sjølv. Som liten «las» eg boka i filler, og i heile barndommen såg er ikkje noko rart i orda og bileta. Men eg forstod at dei vaksne «såg» ting i boka som eg ikkje kunne forstå. 

Kjekkast for meg var det at Snorre Sel terga den stygge spekkhoggaren Glefs så han  rende seg fast i eit hol i isfjellet. Der vart han sitjande bom fast. Etterpå kom onkel Bart, «den sterkeste i hele Ishavet» og tok hemn med hoggtennene sine.

««Dette er for Snorres far,» sa han. «Dette er for min egen bestemor. Og dette er for mange gode venner».
Glefs viftet svakt med halen, men kunne ikkje si noe. Han var lagt på is, og der ville han bli til isfjellet smeltet».

Lån boka på biblioteket!

Kven var det forfattaren tenkte på med persongalleriet sitt? Kven var Sving og Svang som skulle få levra om dei lokka Snorre inn i isbjørnen Brummelabb sine klør? Og kven var spekkhoggaren Glefs som glefste i seg så mange av dei snille selane? Eller onkel Bart som angreip Glefs og gav han att for alt det gale han hadde gjort?

Snorre Sel  = Frithjof Sælen?  

Ei spennande vinkling er om forfattaren hadde ein sjølvbiografisk tanke bak boka. Hadde han sjølv nesten vorte lurt av  «flaksefantar» som ville lokka han i klørne til "Brummelabb" eller kjeften til "Glefs"?  Eller var det at han sjølv var med og terga og tukta "udyret"?

Kortaste salsperioden i norsk boksoge

Tyskarane og deira likesinna fann den vesle boka så farleg at ho vart forboden etter ein månad! Det er sikkert er norsk rekord. Derfor må boka eg hadde, vera av dei som kom ut etter freden i 1945.
.....................

(i) Dette er vanleg seiemåte på våre kantar når folk har mist livet på havet.

---------

Det er forbode å bruka tekst eller  bilete frå denne bloggen uten skriftleg løyve frå meg