 |
| Framsida på bladet eg fekk tak i |
I dag, (her skulle eg etter gammal kutyme lagt til «kjære lesar»), har du all grunn til å tru at eg har forvilla meg bort mellom ville gallarar, ville belgiarar og ikkje minst ville villsvin! Men då må du tru om att! Og om edruelege folk står fram og hevdar at Don Quijote eller i alle fall han som skreiv soga, var jødar, så er helten i dag noko av det mest anti-jødiske eg kan tenkja meg.
Det var ein gong…
Slik starta eventyra før, og sidan eg skriv om fortida, kan det vera eit godt utgangspunkt for år 50 før Kristus. Romarriket hadde då ete seg fram over på tre kontinent. Det skulle endå ta 250 år før riket nådde sin maksimale storleik. 150 seinare vart romarane jaga frå Spania, og imperiet gjekk etter kvart til grunne.
«Teikneserie» eller «Serie-med-teikn»?
Heftet eg viser til, seier at «…tilværelsen er ikke helt enkel for de romerske legionærene, i de befestede garnisonene Lillebonum, Laudanum, Barbarium og Aquarium». Ingen av dess garnisonane låg i Spania, men der dei norske vikingane hadde slege seg ned i Nordvest-Frankrike!
Kanskje Asterix & Co var etterkomarar etter «Gange-Rolv» alias «Rollo av Normandie»? Etter bileta i heftet kan eg godt tru at hestane hadde problem med å bera dei og, stormaga som dei fleste er! Kanskje Vilhelm Erobraren av Normandie (som tok England i 1066 og grunnla den normanniske kongeslekta der) også voks på same greina?
 |
| Stjerne-helt av nordisk slekt???? |
«Stjernehelten» i soga er den vesle tassen Asterix som med bautasteinhoggaren Obelix og dei andre gallarane er romarane sin største skrekk. Det trur dei om seg sjølve heilt til ein romersk soldat på «ferie» i Gallia fortel at Cesar seier belgiarane er dei verste! Noko så hårreisande må motbevisast, og dermed går hovding Majestetix med Asterix og Obelix til Belgia for å visa at belgiarane ikkje verre enn gallarane!
Sjølvsagt er Cesar og legionane hans med i soga. Garnison etter garnison vert raserte og til slutt får dei to hovdingane høyra dommen av Cesars eigen munn!
Svaret og mykje meir kan du lesa sjølv om du får tak i dei gamle hefta. (Mine teikneserielesande etterkomarar er for lenge sidan flogne or reiret, så eg måtte til «Brukt’n» for å kjøpa eit. Der fann eg eitt einaste og velbrukt Asterix i eit hav av andre gamle teikneseriar! Kjem du innom kan du få låna det!)
 |
| Gallisk og belgisk krigsråd.... |
Kvar har så jødane i Spania med Asterix å gjera?
Jau, romarriket hadde stadig problem med krigerske stammar frå nord. Historikaren Titus Livius skriv at romarane først møtte «keltarane» (i) i krig rundt 400 år f. Kr. Då var dei komne langt inn i Italia.
«Keltarane» var eigentleg mange ulike folkegrupper som romarane gav namn etter området dei kom frå. På den bakgrunn kan namna «gallarar» og «belgiarar» vera rette. Lingvistisk sett snakka dei språk av indoeuropeisk opphav, slik me norske også gjer.
I Spania vert desse omtalte som «los visgodos», eit samlenamn for krigarar med vest-germansk eller vest-gotisk opphav. «Godane», opphavet til namnet, levde vest for elva Dniéper, i dag Dnipro, som kjem frå Russland, renn gjennom Ukraina og ut i Svartehavet.
 |
| Skjermdump frå Wikipedia |
Det første visgodiske eller vestgotiske riket i Spania vart grunnlagt i 418. Med tida rådde dei over store delar av halvøya og Frankrike fram til starten på 700 talet då dei muslimske hærane tok til å leggja Spania under seg.
Vestgotane vart sett på som «barbariske heidningar» som undertrykte den katolske majoriteten i Spania. Andre kjelder omtalar dei som «ariske kristne»! Altså ikkje-katolikkar.
Det ser det ikkje ut til å ha vore konflikt mellom jødane og dei vestgotiske styresmaktene i starten på denne perioden. Problema starta først då son til kong Leovigildo (ii), Recaredo (iii) gjekk over til katolisismen. Om dette skriv Joseph Perez:
«Frå denne augneblinken vart situasjonen for jødane endra. Dei var einaste minoriteten i eit land som offisielt var katolsk. Recaredo starta med sin diskriminerande politikk med å innføra lovar som hadde eksistert før, og la til nye. Det vart på nytt forbode for jødar å ha kristne slavar, forbod mot blanda ekteskap, og forbod mot at jødar kunne ha offentlege verv».
Sonen han, Sisebuto (iv) starta regelrett forfylging. Han førde vidare vedtaka faren hadde gjort, men vende seg no mot jødane som hadde omvendt seg til katolisismen. Dei vart mistenkte for vera katolikkar offisielt, men å praktisera jødedommen internt.
Chintila (v) ville tvinga jødane med makt til å verta katolikkar. Han innførde avretting ved pisking eller bål, og «det vart vedteke reglar som liknar lovane om reint blod slik me kjenner frå moderne tid». (vi) Kong Egica (vii) gjorde jødane, også dei som hadde gått over til katolisismen, til slavar.
Det store spørsmålet er kva motiv som låg bak denne forfylginga av den jødiske minoriteten som ikkje utgjorde nokon fare for riket korkje økonomisk eller politisk.
Perez seier: «Ut frå religiøse motiv og for å skapa einskap i landet, er det at det vert arbeidt for å få slutt på jødedommen på (den iberiske) halvøya.» (viii)
Dette får vera nok for i dag….
--------------
(i) «Keltarar» er eit samlenamn for forskjellege folkegrupper nord og vest for Alpane. Slik meg forstår det, er dette dei same folka som vert omtalte som «gotar».
(ii) Han vert og omtalt som Liuvigild, Leuvigils, Leovigil og Leovigildo, konge frå 569 til 586.
(iii) Han vert og kalla Reccared 1, Flavius Reccardus og Flavius Recaredo, konge frå 586-601.
(iv) Også kalla Sisebut, Sisebutus, Sisebuth, Siseburog Sigebut, konge frå 612 til 621.
(v) Konge frå 636 til 639.
(vi) Sitat frå side 13 i boka. Han siktar nok her til nazilovane.
(vii) Også kalla Ergica, konge frå 687 til 701/702.
(viii) Sitat frå side 14-15 i boka.
Det er forbode å bruka bilete eller tekst frå denne bloggen uten skriftleg løyve frå meg.
