Kartet eg har på veggen...

 Karta fortel   Del I

Palæstina

På veggen på kontoret mitt har eg kopi av eit gammalt veggkart for bruk i skulen, utgjeve «efter offentlig Foranstaltning af Carl Schwenzen», 2. opplag, 1871.  Lengst oppe i nord ligg byen Dan på ei av greinene av Jordanelva. Vest for den ligg det gamle Fønikia, delt av ei elv som renn ut nett nord for Tyrus. På dette kartet er elva kalla Leontes. I dag finn me framleis dette namnet, men Litani er det eg ser brukt i Israel. Langs denne elva gjekk grensa til det landet som Gud lova jødane.

Då England og Frankrike delte denne delen av det Osmanniske riket, sette dei grensa lenger sør, der grensa mellom Israel og Libanon går i dag. Dei tok ikkje omsyn til gamle grenser og kvar dei forskjellege folkegruppene hadde sine tradisjonelle landområde, noko som har skapt stadige konflikter fram til vår tid. Det me i dag kallar Sør-Libanon, er derfor det gamle Øvre Galilea, og høyrer til det området Gud gav jødane. 

Faksimile av side 4 i atlasen.

Landet delt mellom dei 12 stammane

Utvandringa frå Egypt og inngangen i Lovnadslandet, skjedde mellom 1500 og 1400 før vår tidsrekning. Atlas of Jewish history (i) har eit kart som viser kvar dei forskjellege stammane slo seg ned, og dei folkeslaga som budde rundt og delvis mellom jødefolket. Naftali og Aser fekk Øvre Galilea, det som no er Sør-Libanon.

Så langt me veit, eksisterer ikkje nokon av dei andre folkegruppene som levde i området den gongen. Kvar dei vart av og korleis, er lite og ikkje kjent. Dei ikkje-jødiske busetjarane i området vart etter kalla arabarar, og var oppdelte i klanar som delvis låg i krig med kvarandre.

Det har alltid butt jødar her...

Abraham kom vandrande med flokken sin rundt 2000 år før vår tidsrekning. Med det starta jødefolket si soga i landet. Då fleirtalet av folket vart bortførde til Babylon omkring 600 år før vår tidsrekning, vart ein del likevel buande i landet. Det same skjedde etter krigane mot romarane. I åra 70 og 132-35 var på nytt fleirtalet av jødar drepne eller bortførde. Likevel vart ein rest av folket att.

Faksimile av side 85 i atlasen.

Eit kart i den jødiske atlasen til Gilbert over åra 1880-1914 (ii), viser over 50 stader der det var jødisk busetjing, i tillegg til 7 byar med blanda jødisk-arabisk busetnad. I den perioden kom det inn over 60 000 jødar, dei fleste frå Russland, Galicia, Romania og Polen. I same perioden, i 1909, vart og den første reint jødiske byen, Tel Aviv, grunnlagt i sanddynene aust for hamnebyen Jaffa. Kartet har data på at i 1880 var der 470 000 arabarar i området, og 24 000 jødar. I 1914 var talet på arabarar stige til 500 000, og jødar til 90 000.

Då det ottomanske riket fall etter første verdskrig, valde dei nye makthavarane å kalla området Palestina, slik romarane hadde gjort. Alle innbyggjarane vart registrerte som «palestinarar», enten dei var jødar eller arabarar. Golda Meir og dei andre jødane, fram til 1948, hadde pass og identitetspapir som sa dei var «palestinarar». Det same gjalt for arabiske innbyggjarar i landet. Då Israel vart etablert som stat, vart namnet «israelar» innført på identitetspapira.

-------------

(i) «The Routledge Atlas of Jewish History» by Martin Gilbert, Routledge, New York and London, 8. utgåve frå 2010. (Kartet er frå side 4).

(ii) Då var landet framleis under det ottomanske styret. 

Det er ikkje lov å bruka bilete eller tekst frå denne bloggen uten skriftleg løyve frå meg.