Vatn - meir verd enn gull!

Brev  16.

……………………

Kjære deg.

Takk for hyggeleg brev frå deg. Det varma sjølv om her er varmt nok frå før. Berre 13 grader og vått hin morgonen heime hjå deg. Vonar derfor at breva mine kan varma deg og, -om ikkje meir enn ein liten halv grad. Jaja men san. Ikkje likt for alle her i verda, det er sikkert. Bringebæra  som ikkje vil verta modne og plukkarane som  snart vil heimatt. Eg forstår deg. Livet skal ikkje vera lett alltid. Hadde sommaren i år vorte som den i fjor, kunne me vorte vekkskjemde, ser  du.

Men eg er glad du sette meg på plass med dei 70 brunnane eg skreiv om. Dei som skulle vera borte i  Beersheba.  Eg skreiv det ikkje for å skryta. Det er det esla som gjer. Eg vakna hi natta……  Nei, no eg pratar meg vekk att. Med så lite klede som me treng i denne varmen, er det lett å missa tråden.  

No skal du høyra. Kona og eg fann ut at me  måtte ta ein tur for å sjå desse 70 brunnane. Han som kalla byen «70 brunnar», var ekte norsk som hadde fått omsetjing frå hebraisk. Han trudde han visste kva han snakka om. Det trudde eg og. Men den gong ei. I alle fall reiste me til museet inne i byen, kona og eg. Ein tamarisk på fortauet utanfor var så gammal at han måtte støttast opp for å stå. «Gammal og mett av dage» med andre ord.  Han som grov brunnen her og planta første tamarisken på desse kantar var det og, men denne var nok eit par tusenår nyare.

No var det ikkje han Abraham som grov. Han var rik og hadde både sauer og geiter og kamelar og tenestejenter og tenarar. Desse siste var det som grov. Lett jobb var det heller ikkje, skal eg seia deg. Eg lurar på korleis dei gjorde det. Først hadde dei nokre meter med laus sand dei måtte igjennom. Å spa sand var ikkje så vanskeleg, men korleis hindra dei at sanden ikkje rasa og fylte holet dei grov?

 

Slik gjekk Abraham og Abimelek kledde. Eg syntest det vart for varmt

Hugsar du då det vart ete rjomekolle i alle hus?  Ja, det var før Bergensmeieriet eller Tine eller kven det var som fann på å gjera noko med mjølka så ho rotna i staden for å surna. Eg er sur på dei endå. Du har vel ikkje gløymt det?  Surmjølka vart så stiv som gele og med rjome oppå. Kremgul. Det var då me skulle ha midtreik i håret for å vera moderne. Vasskjemde oss eller brukte Brylkrem. Slik delte me rjomekolla og. Og strødde sukker på. Ho mor hadde ei slik fin skål med roser på kanten. På dei kunne me rekna ut kvar midtstreken var om me var to som åt. Elles hadde me kvar vår sektor. Nett som i oljeindustrien no for tida. Så galt det å eta så fort som råd, i alle fall i starten.  Fekk eg laga eit godt hol, gleid innhaldet mot meg. Med rjome og sukker og alt. På slutten derimot kunne ein ta det med ro. Då var det beste innabords.

Karane hans Abraham må ha funne ein lur måte å stogga utglidinga på for uten hadde dei spadd endå. Men under sanden møtte dei reine berget. Ja, ikkje slik gråstein som heime hjå oss. Nei, ein kvitgul sandstein dei kunne hakka og grava seg nedover i til dei fann vatn.

Eg misunner dei ikkje arbeidet i sola. Her var 30 grader då me stod opp klokka seks i dag. Kor langt søyla på termometeret har kravla seg oppover no, har eg ikkje gidda gå ut for å sjå. Men der stod dei altså og sveitta dag etter dag utan annan dynamitt enn den dei hadde i armane. Bitane dei fekk hakka laus, heiste dei opp i sekker av skinn. Kanskje dei kunne bruka steinen som rasvoll slik vegvesenet gjer no for tida? Kanskje det var der Mesta fekk ideen?

Ikkje veit eg, men vatn fann  tenarane hans Abraham. Ikkje grunnvatn som det er snakk om heime. Nei då. Denne byen er ein av dei få her nede i Negev som kan skryta av å ha ei elv.  Berre ein liten bekk spør du meg. Grøngul, men våt. Når det regnar, vert han elv. Nedslagsfeltet er stort. Rundt i øydemarka er det wadiar eller dalsøkk der det vert elvar når nedbøren kjem. Turistreklamen fortel om gjennomsnittleg 360 dagar sol og 5 dagar med regn. Men samstundes ber dei turistane halda seg borte frå wadiane når regnet kjem. Flaumen kan visse stader rasa som ei fleire meter høg bylgje nedover dalsøkket og vaska med seg både folk og dyr.  

Tilbake til kjelda hans Abraham. Når flaumen kjem, vert holrom nedover i sandfjellet fylte med vatn. Heilårslagra og kaldt. Kvar han Abraham fekk denne kunnskapen frå, er ikkje godt å forstå. Men lurt var det. Så lurt at staden vart ein samlingsstad for både han og dei andre som reiste i denne øydemarka. Eit knutepunkt med andre ord. Med tida vart det fleire og fleire som grov. Ikkje etter gull, men det som er mykje viktigare på desse breidde grader. Vatn.

Men brunnen hans Abraham hadde ein feil.  Han låg på grensa til Filistarlandet, eller Falestina som det frå gammalt vart kalla. Du skjønar dei skreiv Filistarar med Ph, - Philistarar. Derfor vart det Palestina. Hadde dei snakka norsk her nede og skrive namnet rett, skulle det heitt Falestina. Men så avanserte var dei ikkje.

Abraham grov altså ein brunn på grensa til Falestina. Sjølvsagt måtte falestinarane laga bråk, kven de no er som har lært dei det. Nokre falestinagjetarar krangla til seg vatnet dei ikkje hadde lagt to pinnar i kross for å skaffa. 

Han Abraham vart buande i Falestinaområdet i lang tid, står det i Boka. Derfor planta han tamarisken slik at dei fekk skugge. Han og sauene og geitene og kamelane og alt det andre du veit. Han vart så mektig at kongen og hærføraren i Falestina kom på vitjing. Dei vart skeptiske på denne rikingen kunne finna på.

 

Abraham må ha vore reine Gange-Rolfen så langt som han gjekk! Pilane sluttar på grensa til Falestina der tenarane hans grov og fann vatn.

Men falestinarane den gongen var grepa karar som ynskte fred og venskap. Falestinarane og Abraham vart der og då einige om at dei ikkje skulle gjera noko gale mot kvarandre.Aldri.

Kanskje vart dei tørre i munnen av praten og. I alle fall fann han Abraham høvet til å snakka om brunnen drengene hans hadde grave. Det hadde korkje kongen høyrt ein fnatt om. Sjølvsagt. Men enden på visa vart at dei gjorde ei fredspakt. Abimeleken fekk sju saulam og dei gjorde ei eid på at dei skulle leva i fred med kvarandre. Så reiste han Abimelek og han Pikol heim att til det som vert kalla Gazastripa i dag, men som heitte Phalestina den gongen. Falestina på  norsk.

«Og så levde dei lukkelege alle sine dagar.»  Det hadde nok han Asbjørnsen og han Moe sagt, men dei levde i si eventyrverd med nissar og troll og Askeladdar den gongen ein mann var ein mann og eit ord var eit ord. Det er lenge sidan.

Beer Sheva, slik skriv dei namnet no, betyr altså «Eidsbrunnen». Sidan eiden vart stadfesta med det heilage 7-talet, - talet på lamma altså, ligg det talet og i namnet. Derfor vert namnet feil oppfatta for mange. Sa ho pratedama som heitte Inglisj Gaid. Lyg ho, så lyg eg. Berre så du veit det.

 

Nedi brunnen er det vatn, fotoapparat og mobiltelefonar

Filistarane er døde for lenge sidan. Det er han Abraham og. Men kjelda fekk me sjå. Fargen på vatnet langt der nede var gulgrått som det i bekken som heiter elv. Eit gitter av armeringsjern er støypt over. Alle bøygde seg fram både for å sjå og ta bilete. Turistar du veit me var. Og guiden sa: Pass på fotoapparata og mobiltelefonane. Der ligg mange nok der nede i brunnen frå før.

Men det bør ho ikkje gjeva Abraham skulda for. Ikkje Abimeleken heller.

Ha ei god helg der heime.

Meg.